ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΠΤΕΡΩΜΑΤΟΣ

ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΠΤΕΡΩΜΑΤΟΣ

Η εμφάνιση και η ελκυστικότητα των πτηνών καθορίζονται από το πτέρωμα το οποίο μπορεί να τα προστατέψει και από τους εχθρούς τους, μέσω ενός απλού χρωματισμού. Όσον αφορά τα πτηνά που δεν έχουν συγκεκριμένο κάλεσμα, αυτά έχουν ευδιάκριτο και στολισμένο πτέρωμα για να προσελκύουν τους συντρόφους τους και για να αποφεύγουν το ζευγάρωμα με διαφoρετικά είδη. Τα φτερά παίρνουν τα χρώματά τους από τα αποθέματα των καροτενοειδών (κόκκινες και κίτρινες λιποχρωστικές) που βρίσκονται στα φυτά και στο λιπώδη ιστό των ζωικών οργανισμών. Τα φτερά του κορμού ρυθμίζουν την θερμοκρασία του σώματος, ενώ τα φτερά της ουράς και των πτερύγων χρειάζονται για την καθοδήγηση και την πτήση.

Η φυσιολογική αλλαγή του πτερώματος των πτηνών είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη θρεπτική αξία της τροφής και επηρεάζεται από την ένταση του μεταβολισμού που εξαρτάται από το πόσο ελεύθερο είναι το πτηνό να πετάξει. Ξεκινά συνήθως τον Ιούλιο ή στις αρχές Αυγούστου και διαρκεί περίπου 2 μήνες. Τα περισσότερα πτηνά συντροφιάς αλλάζουν φυσιολογικά το πτέρωμά τους μία φορά το χρόνο. Οι παπαγάλοι παρουσιάζουν μία συνεχή απώλεια κα αντικατάσταση του πτερώματος κατά την διάρκεια αυτών των περιόδων θα παρατηρήσετε πούπουλα σε όλο το κλουβί, ενώ η απώλεια αυτή μπορεί να είναι πιο έντονη από κάποιες άλλες φορές.

Τα νεαρά πτηνά αλλάζουν για πρώτη φορά τα φτερά τους σε ηλικία 3 μηνών περίπου. Η αλλαγή όμως συμβαίνει µόνο στα μικρά τους φτερά, ενώ τα φτερά στην ουρά και στις φτερούγες θα αντικατασταθούν τον επόμενο χρόνο.

Στα ενήλικα πτηνά, τα φτερά στις φτερούγες και στην ουρά αλλάζουν κατά την ίδια σειρά. Στην αρχή πέφτει το κινητήριο φτερό στο κέντρο της φτερούγας και στην συνέχεια τα υπόλοιπα σε δυο κατευθύνσεις, προς την βάση και προς την άκρη της φτερούγας. Στην ουρά πέφτουν πρώτα τα δυο μεσαία οδηγητήρια φτερά και κατόπιν από μέσα προς τα έξω τα υπόλοιπα. Τα μικρά φτερά πέφτουν πρώτα στην ράχη και μετά στην κοιλιά και στον θώρακα. Τελευταία αλλάζουν τα φτερά του κεφαλιού. Η διαδικασία αυτή είναι αρκετά πολύπλοκη και προκαλεί καταπόνηση (stress) σε όλο τον οργανισμό του πτηνού.

Η ύπαρξη γυμνού δέρματος ή μπαλωμάτων του πτερώματος την περίοδο αυτή δεν είναι φυσιολογική στους παπαγάλους, είτε πρόκειται για μικρό παπαγαλάκι είτε για ένα μεγάλο Μακάο (Macaw) και μπορεί να δηλώνει κάποια αβιταμίνωση ή ψυχολογικό πρόβλημα. Συνήθως πριν την κατάληξη αυτή τα φτερά κυρίως στην περιοχή του στήθους χάνουν τον λαμπερό χρωματισμό τους και ξεθωριάζουν. Έχει παρατηρηθεί ότι αυτό συμβαίνει όταν οι παπαγάλοι διατρέφονται μόνο με μείγματα σπόρων. Οι Αμαζόνειοι (Amazon parrots) παρουσιάζουν πολύ συχνά αυτόν τον αποχρωματισμό του πτερώματος. Άλλα είδη πτηνών με τα ίδια προβλήματα είναι ορισμένα ευρωπαϊκά ωδικά πτηνά όπως ή καρδερίνα (gold finches) και μερικά τροπικά διακοσμητικά πτηνά, όπως τα Gold-breaded Waxbill με το χρυσαφένιο στήθος (amandava subflava). Άλλα είδη επίσης όπως τα Bullfinch (Pyrrhula pyrrhula) παρουσιάζουν έντονη αλλαγή του χρώματος από κόκκινο σε μαύρο όταν διατρέφονται με σπόρους κανναβουριού. Η αλλαγή αυτή όμως είναι παροδική αν εξαιρέσουμε τον σπόρο αυτό από το σιτηρέσιο αυτών των πτηνών και δεν οφείλεται μόνο σε λόγους αβιταμίνωσης.

Πολλοί φίλοι των πτηνών θα έχουν αναρωτηθεί γιατί το πτέρωμα των πουλιών στη φύση είναι λαμπερό και πλούσιο μετά από κάθε αλλαγή του πτερώματος, σε αντίθεση με τα οικόσιτα πτηνά στα οποία πολλές φορές παρατηρείται πτερόρροια εκτός εποχής. Έχει αποδειχθεί ότι η πλειοψηφία των προβλημάτων του πτερώματος στα πτηνά συντροφιάς

οφείλεται σε μη σωστή διατροφή. Υπάρχει µία λανθασμένη νοοτροπία από αρκετούς ιδιοκτήτες πτηνών συντροφιάς, που επιμένουν να παρέχουν µόνο σπόρους και χορταρικά στο σιτηρέσιο των πτηνών. Η μονομερής αυτή διατροφή αποκλείει από τα πτηνά ουσιώδη θρεπτικά συστατικά όπως τα βασικά αμινοξέα, ορισμένες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία που είναι απαραίτητα για την σωστή ανάπτυξη του φτερώματος. Με τον καιρό το πτέρωμα αυτών των πτηνών θα χάσει την στιλπνότητά του και την γυαλάδα του. Παρατεταμένη ή εκτός εποχής πτερόρροια, μειωμένη γονιμότητα και κελάδημα, ευπάθεια σε ασθένειες κτλ., θα είναι τα επακόλουθα αυτής της κακής διατροφής.

Τα φτερά αποτελούν το 5% ολόκληρου του βάρους του πτηνού και αποτελούνται κυρίως από πρωτεΐνες. Η βιολογική αξία των πρωτεϊνών (επάρκεια σε βασικά αμινοξέα), παίζει καθοριστικό ρόλο. Η κυστίνη π.χ., είναι ένα αμινοξύ που απαιτείτε σε μεγαλύτερες ποσότητες αυτή την περίοδο. Είναι πολύ σημαντικό, τα πτηνά να τρέφονται µε τροφές ή συμπληρώματα πλούσια σε πρωτεΐνες, κυρίως ζωικής προέλευσης, με επάρκεια λυσίνης και μεθειονίνης. Ο κανιβαλισμός (το τσιμπημάτων φτερών) μεταξύ των πτηνών την περίοδο αυτή συμβαίνει κυρίως εξαιτίας της έλλειψης πρωτεΐνης στην τροφή. Οι σπόροι και τα λαχανικά δεν παρέχουν στα πτηνά την απαραίτητη πρωτεΐνη που χρειάζονται, επειδή δεν περιέχουν την επιθυμητή σύσταση αμινοξέων. Εκτός από τις πρωτεΐνες, βιταμίνες όπως η Α η D και αυτές του συμπλέγματος Β, καθώς και ιχνοστοιχεία όπως ο ψευδάργυρος, ο χαλκός, το κοβάλτιο και το ιώδιο, είναι επίσης απαραίτητα. Οι σπόροι στερούνται παντελώς των παραπάνω θρεπτικών στοιχείων, µε εξαίρεση κάποιες βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Ιδιαίτερα η βιταμίνη Α και το ιώδιο, απαιτούνται σε μεγαλύτερα ποσοστά στους παπαγάλους από ότι σε άλλα πτηνά κατά την περίοδο αυτή. Τέλος, ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που πρέπει να προσέξετε αυτή την περίοδο, είναι ο χώρος όπου φυλάσσονται τα πτηνά. Τα κλουβιά τους θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ευρύχωρα έτσι ώστε να δίνουν την δυνατότητα στα πτηνά να πετάνε και να παρέχουν κάλυψη από τα ρεύματα του αέρα. Δοχεία για μπάνιο θα πρέπει να βρίσκονται σε καθημερινή βάση στην διάθεσή τους. Οι παπαγάλοι μπορούν να βρέχονται µε ένα ψεκαστήρι ή µε ειδικό σπρέι για το φτέρωμα.

Η Evia parrots έχει σχεδιάσει μια σειρά ποιοτικών προϊόντων που πρέπει να παρέχουμε επιλεκτικά στα πτηνά αυτή την περίοδο, όπως Yellow, Red και White Herbal eggfood, Feathers plus solution, Multi pro, Vit - A plus , B - Complex, Super vit, Calcium + D3, Bee pollen, Propolis plus, σπιρουλίνα, μαγιά μπύρας, φυσικές χρωστικές (καρότο, παντζάρι, πράσινη πιπεριά), Omega vit, ριγανέλαιο, Preform plus κ.τ.λ.

Βασίλης Σελέκος, ζωοτεχνολόγος